1826.Izys polska- czyli Dziennik umiejętności, wynalazkow, kunsztów i rękodzieł. Warszawa 1826

„Herbata paraguayska uchodzi za naylepszą w całey Ameryce; znaczna iey ilość wprowadzana bywa do Peru, Chili, i Buenos-Ayres; używanie iey tak upowszechniło się w południowey Ameryce, że ledwo niekażdy kraiowiec ma gotową przy sobie herbatę, czyto pracuie wdomu czy na polu, a nikt bez tey rośliny niewybiera się w drogę. Herbata ta przyrzadza się po prostu, leiąc gorącą wodę na listki, i przepuszczaiąc ią następnie przez srebrne lub szklanne cedzidło w małe naczynie, zwane mate pot; naczynie to, przy ręczney robocie, lub podczas konney podróży, zawiesza się na szyi, za pomocą małego łańcuszka.Mieszkańcy tamteyszych okolic przydaią częstokroć do herbaty soku cytrynowego, i piią takową z cukrem lub bez cukru. Podrózni europeyscy przenoszą tę herbatę nad niektóre gatunki chińskiey.

 Herbata paraguayska, z tego szczególniey względu zasługuie na uwagę, że otrzymuie się z rośliny, uważaney dotąd za iadowitą. Jestto krzew znany pod imieniem: Ilex Paraguensis, którego opis i rysunek znayduie się w dodatku do drugiego tomu dzieła Lamberta. Czynią o nim wzmiankę A. St. Hilaire w pamiętnikach Museum, pod imieniem Ilex mate, a PP. Spix i Martius, swoiey podróży do Brezylii, pod imieniem Ilex gorghona. Roślina ta znaioma iest w znaczney części Brezylii, znayduie się w lesistych okolicach Paraguay, gdzie płyną rzeki Parana, Ypane, i Jegni, tudzież w prowincyi Minas Geraes, i w wielu innych mieyscach Brezylii. Zdaie się, że P. Martius natrafił na nią w Guana; albowiem w herbarzu iego znayduie się kilka exemplarzy tey rośliny. Bez wątpienia musiał on ie znalesdź w górzystey okolicy; iest bowiem rzeczą niepodobną, aby ta sama roślina znaydywać się miała, w tak rozmaitych szerokościach.

 Pień pomienioney rośliny teyże samey prawie iest grubości, co drzewo cytrynowe, do którego ma wielkie podobieństwo, tak co do liści, iak i z wielu innych względów; kwiaty są białe, w podłuż żeberek liściowych, w małych poosadzane kielichach; korony ich czworo-liściowe; liście tak zielone iako i suche żadnego niemaią zapachu, ale wydaią bardzo przyiemny, skoro polane zostaną gorącą wodą.”